Zamek w Bartoszycach

ierwszymi umocnieniami w Bartoszycach były wały pruskiego grodu w zakolu Łyny. W 1240 roku Krzyżacy wykorzystując pozostałości tego grodziska wznieśli tu drewniano-ziemny zamek, jednak już w 1264 roku został on zdobyty przez pruskich powstańców, a w 1273 roku spłonął po tym jak odzyskali go Krzyżacy.

Nowy zamek miał już prawdopodobnie elementy murowane. W jego niezbyt obszernych murach urzędował prokurator podległy komturowi w Bałgii. Wokół zamku szybko zaczęły powstawać osiedla i w 1326 roku Dietrich von Altenburg nadał Bartoszycom przywilej lokacyjny. 17 lutego 1332 roku miasto zostało przeniesione na prawy brzeg Łyny przez Wielkiego Mistrza Ludera z Brunszwiku. W 1440 roku Bartoszyce przystąpiły do Związku Pruskiego i chociaż w 1446 roku wycofały się z niego to mieszkańcy 

Plan miasta z lat 1807-1818 Rechefelda, wg H.Bonka [źródło]

nadal przejawiali niechęć do Zakonu. W 1454 roku wybuchło powstanie i w lutym zamek został przez powstańców zniszczony. W listopadzie 1460 roku miasto odcięte od pomocy ze strony Polski skapitulowało poddając się Zakonowi.

Zniszczony zamek nie podniósł się już w pierwotnej postaci z ruiny. Później z wykorzystaniem starszych murów wzniesiono w jego miejscu siedzibę starostów książęcych. W 1902 roku przeniesiono tu z Frydlądu siedzibę starostwa powiatowego. Budynek spłonął pod koniec drugiej wojny światowej.

Obecnie w miejscu dawnego zamku pozostało tylko zalesione wzgórze. Badań archeologicznych jeszcze nie prowadzono, a z powodu braku przekazów ikonograficznych nie można nic powiedzieć o wyglądzie pierwotnego zamku. W 1684 roku, ponad 200 lat po zniszczeniu zamku, Krzysztof Hartknoch wykonał miedzioryt przedstawiający panoramę Bartoszyc z zamkiem, jednak nie należy go uznawać za wiarygodne źródło.