Zamek w Chudowie

iestety nie są znane żadne dokumenty fundacyjne związane z budową chudowskiego zamku. Nie jest znany z imienia ani fundator, ani budowniczy tego obiektu. Znawcy tematu uważają, iż obiekt powstał najprawdopodobniej w latach 30-tych XVI w., nie wyklucza się jednak istnienia w tym miejscu wcześniejszej budowli, której wtedy nadano nowy renesansowy kształt. Za inicjatora tych działań uznaje się Jana Gierałtowskiego, który w 1537 roku zakupił wieś Chudów.

Po jego śmierci zamek i wieś odziedziczył syn Wacław. W 1587 

Widok z lotu ptaka, fot. ZeroJeden, VII 2018

roku zapisał on cały swój majątek żonie Agnieszce z Rogojskich. Ona przekazała go synowi Wacława Janowi II zwanemu Hanuszem. Gierałtowscy władali Chudowem przez ponad 100 lat. Należeli oni do najbogatszych ludzi ówczesnego Śląska. Po śmierci ostatniego z rodu - Wacława II, w 1622 roku Chudów przeszedł w ręce hr. Joanny Prażma, od niej zaś zakupił go Jan Skal z Ligoty Wielkiej.

W 1687 roku chudowski zamek figuruje jako posiadłość barona Jerzego von Welczek, gubernatora księstwa opolsko-raciborskiego, najmłodszego syna Jana Wilczka, właściciela olbrzymich majątków w Pawłowie, Rudzie, Starych Gliwicach, Łabędach, Gierałtowicach, Raciborzu, Pszowie i Czechowicach. Kolejnym właścicielem był Jerzy Franciszek Holly (Holy). Później zamkiem władała przypuszczalnie Jadwiga Salomea baronowa Kotulińska. Przez małżeństwo jej córki Juliany Urszuli zamek przechodzi w ręce hr. Wacława Oppersdorfa.

Do najznamienitszych właścicieli chudowskiego zamku należała rodzina von Foglar. 

Zamek w Chudowie od zachodu, fot. ZeroJeden, VII 2003

Baronowie ci są pierwszymi właścicielami, którzy przejawiają dbałość o piękno zamku, modernizują go oraz przywracają dawną świetność i majestat. W tym czasie na zamku odbywały się przyjęcia, bale, uczty i polowania. Pierwszym przedstawicielem rodu Foglar był Mikołaj von Foglar, który dokonał w 1717 roku przebudowy zamku, po której ponoć jego wnętrza przewyższały przepychem najlepsze zamki śląskie. Jego spadkobiercą został syn Jerzy Jarosław. W 1740 ostatnim właścicielem z tego rodu był Karol Jarosław, który panował w zamku w latach 1740-1767.

Kolejnymi właścicielami byli: Karol Reder (ok. 1768 r.), baron Welczek (Maciej Wilczek) - 1772 r., hr. August Detlew von Schlippenbach - 1794 r., hr. Jan Kanty Bobrowski - 1806 r., Leopoldyna Blandowska z domu Woyrsch - 1825r. Na skutek częstych zmian właścicieli zamek podupadł.

W 1837 roku ówczesny właściciel Aleksander von Bally przebudował go nie uwzględniając starego stylu zamku. Kazał on rozbierać stare partie murów a nowe polecił zbudować z cegły. Ze szczególną uwagą przeprowadził remont kaplicy zamkowej, która została 

Widok od zachodu, fot. ZeroJeden, VII 2003

uroczyście poświęcona w dniu jego urodzin - 11 stycznia 1838r. Von Bally starał się również o polepszenie stanu gospodarczego dóbr chudowskich.

Ruiny zamku chudowskiego znalazły się w 1848 roku w granicach posiadłości Karola Goduli, jednego z największych magnatów przemysłowych Górnego Śląska. Niedługo później przeszedł na własność wychowanki Karola Goduli Joanny Gryczik von Schomberg Godulla i jej męża Hansa Ulricha Gotharda von Schaffgotsch. Zamek spłonął w noc sylwestrową 1847 roku i od tego czasu pozostaje w ruinie.

Jest możliwe, że zamek został wybudowany w miejscu starszego średniowiecznym gródka otoczonego wodą.

Zamek początkowo posiadał charakter obronny o czym świadczą grube mury ze strzelnicami oraz fosa jaka go otaczała. Posiadał most zwodzony prowadzący do drugiej kondygnacji wieży.

Zamek w Chudowie zbudowano na planie prostokąta o wymiarach mniej więcej 21 x 24 m. W środku założenia usytuowany był niewielki dziedziniec. Od strony południowo-zachodniej znajduje się czworoboczna wieża, o wymiarach około 8.50 x 7.50 m, występująca przed lico muru obwodowego. Na pierwszym piętrze było pomieszczenie dla strażnika. Na drugiej mieściła się kaplica zamkowa. Od strony północno-wschodniej do zamku przylegała prostokątna przybudówka o wymiarach ok. 7 x 10 m.

W 1995 roku w celu objęcia ochroną ruin zespołu zamkowego w Chudowie pow. Gliwice, powstała Fundacja "Zamek Chudów". W maju 1999 roku Fundacja stała się właścicielem ruin zamku w Chudowie wraz z otaczającym go parkiem i budynkiem zamkowego spichlerza.