Nazwy podobne do Smoleń: Smolec ·
i erwsze drewniane umocnienia istniały tu prawdopodobnie co najmniej od XIII wieku. Drewniano-ziemny gród został w 1300 roku doszczętnie zniszczony podczas walk Władysława Łokietka z Wacławem II o koronę polską. Istnieje też możliwość, że wzmianka o zniszczeniu grodu dotyczy umocnień na sąsiedniej górze Biśnik. Właścicielem ziemi pilickiej był wtedy ród Toporczyków. Niedługo potem, jeszcze przed połową XIV wieku, Jan z Pilicy lub jego syn Otton wzniósł na szczycie skały murowany zamek Pilica. W zachodniej części założenia powstała wysoka wieża o średnicy 7,5 metra, od której mury obwodowe biegły po krawędzi skały. Wejście do wieży znajdowało się na poziomie szczytu murów. Wschodnią część skały zajmował budynek mieszkalny. Niedługo po wzniesieniu zamku na skale rozbudowano go o dwa podzamcza. Na podzamczu zachodnim
|
Drzeworyt według rysunku B.Olszowskiego, Tygodnik Illustrowany 1879 ze zbiorów Biblioteki Instytutu Badań Literackich PAN |
|
znajdowała się wykuta w skale na głębokość podobno ponad 100 metrów studnia. Tego też podzamcza broniły dwie półbaszty. Wjazdy na podzamcza prowadziły od południowej strony, a od północnej umieszczono niewielkie furty do komunikacji między podzamczami.
W 1389 roku Otton zmarł, a jego córka Elżbieta wyszła za mąż za Wincentego z Grabowa herbu Leliwa. Później zamek przeszedł na własność syna Elżbiety i Wincentego wojewody i kasztelana krakowskiego Jana herbu Leliwa, który przyjął nazwisko Pilecki. W XV wieku nastąpiła rozbudowa założenia, podczas której półbaszty zamieniono na wieże. Na przełomie XV i XVI wieku ponownie podjęto prace budowlane, w wyniku których powiększył się obszar zachodniego podzamcza oraz wzniesiono w zachodnim narożniku nowy dom mieszkalny.
Ostatnim właścicielem z rodu Leliwitów-Pileckich był również Jan, który w 1570 roku sprzedał zamek biskupowi Filipowi Padniewskiemu, a ten przekazał go bratankowi Wojciechowi. Zamek nie był odtąd użytkowany jako siedziba właściciela, a po 1610 roku, kiedy Wojciech Padniewski wzniósł zamek w Nowej Pilicy, Smoleń został całkowicie opuszczony.
Zamek powoli popadał w ruinę, a proces ten przyspieszyły wojny ze Szwedami. |