Zamek w Szydłowcu

zydłowiec w średniowieczu był rodową siedzibą Odrowążów, którzy w XV wieku przyjęli nazwisko od swej siedziby - Szydłowieccy. W XIV wieku wznieśli oni murowany dwór wśród mokradeł na niewielkim wyniesieniu, które nieznacznie podwyższono. Pierwsza wzmianka pochodzi jednak dopiero z 1427 roku, kiedy był własnością Jakuba i Sławka Odrowążów. Z tej pierwszej budowli odkryto ślady murów na zewnątrz północnego skrzydła. W drugiej połowie XV wieku dwór został rozbudowany, w miejscu starszego budynku 

fot. ZeroJeden, VI 2006

powstała wieża mieszkalna o czterech kondygnacjach, a na zachodnim krańcu wysepki wzniesiono czworoboczną wieżę bramną. Prawdopodobnie oba budynki znalazły się w ciągu murów obwodowych.

W latach 1515-1526 podskarbi wielki koronny Mikołaj Szydłowiecki przebudował swoją siedzibę na okazały renesansowy zamek. Założenie było trójskrzydłowe. Skrzydło północne wchłonęło pozostałości wcześniejszej wieży mieszkalnej, a skrzydło zachodnie połączyło czworoboczną wieżę ze skrzydłem północnym. Reprezentacyjny charakter miało skrzydło wschodnie o trzech kondygnacjach. Południową stronę dziedzińca zamykał mur kurtynowy.

W 1550 roku na krótko właścicielem części dóbr szydłowieckich oraz zamku został Mikołaj Myszkowski, a od końca tego roku przez prawie trzy stulecia zamek należał do Radziwiłłów. W początkach XVII wieku przeprowadzono prace nad wystrojem wnętrz. Podczas prac konserwatorskich na filarze wspierającym sklepienie wielkiej kuchni odkryto sygnatury kamieniarzy Jana Poniatowskiego i Sebastiana Młoskiego oraz datę 1602.

Albrecht Radziwiłł w latach 1619-1629 rozbudował rezydencję. Powstała 

Widok zamku na zdjęciu lotniczym, fot. ZeroJeden, VI 2019

wówczas loggia na zewnętrznej osi skrzydła wschodniego, na jego narożach dostawiono dobudówki z niewielkimi tarasami, a na dziedzińcu na styku skrzydła wschodniego z północnym wzniesiono klatkę schodową. W trakcie tej rozbudowany podwyższono wieżę bramną i umieszczono w niej kaplicę. Zamek otrzymał bogate wyposażenie, kasetonowe stropy, polichromie oraz fryzy.

Radziwiłłowie odsprzedali zamek Annie Sapieżynie w 1821 roku. Potem rezydencja była własnością państwową. W drugiej połowie XIX wieku zamek podupadł. Po tych zniszczeniach i kolejnych z drugiej wojny światowej zamek zabezpieczono w latach 1951-1952, a po 1965 roku całkowicie odrestaurowano. Obecnie mieści się tu Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych.