Zamek w Żaganiu

Żagań był w XIII wieku własnością Piastów legnicko-głogowskich, którzy po połowie XIII wieku wznieśli zamek. Założenie miało plan zbliżony do kwadratu o boku niespełna 50 metrów, wieża bramna znajdowała się w zachodnim odcinku murów a jedyne skrzydło mieszkalne dostawione było do wschodniego odcinka murów. W 1274 roku zostało założone samodzielne księstwo żagańskie. W 1351 roku wybuchł na zamku pożar, który znacznie uszkodził zabudowania. W 1363 roku władał nim książę Henryk, którego córkę Jadwigę poślubił Kazimierz Wielki. Księstwo istniało do 1472 roku, kiedy ostatni z książąt żagańskich Jan II Żagański sprzedał je grafom saskim. W 1486 a potem w 1495 roku miały na zamku miejsce kolejne pożary, które na tyle uszkodziły zabudowania, że na początku XVI wieku właściciele podjęli się 

Zamek w Żaganiu, Friedrich Bernhard Wernher, Widoki klasztorów cysterskich i pałaców Dolnego Śląska, 1739

prac remontowych, podczas których zamek rozbudowano do okazałego założenia renesansowego.

Od 1549 roku przez prawie dwa wieki władali Żaganiem Habsburgowie, którzy prawdopodobnie w 1583 roku umocnili fortyfikacje wznosząc cztery półkoliste basteje. W tym okresie brama wjazdowa znajdowała się już nie w zachodnim murze, ale w północnym skrzydle rezydencji. W 1628 roku cesarz Austrii Ferdynand II sprzedał księstwo swemu dowódcy, Albrechtowi Wallensteinowi, który cztery lata później podjął się rozległych prac budowlanych - częściowo przebudował dotychczasowe zabudowania zamkowe, a materiał z nich wykorzystał do wzniesienia kolejnych zabudowań. Przy rozpoczętej rozbudowie zwrócono też uwagę na obronność siedziby budując trzy basteje. Jednak kiedy w 1648 roku właścicielem Żagania został Wacław Euzebiusz von Lobkovic, podczas kontynuacji prac budowlanych w latach 1679-1693 zatarta została większość elementów fortyfikacji, w tym również zniwelowane zostały wspomniane basteje. Pracami z czasów Wacława kierował Antonio della Porte. 

Robert Weber, Schlesische Schlosser, 1909

Włoski budowniczy stworzył czteroskrzydłowe założenie pałacowe na planie kwadratu o boku 75 metrów.

W 1785 roku zamek stał się własnością księcia kurlandzkiego Piotra Birona. Za czasów jego córki Doroty Dino Talleyrand-Périgord na przełomie XVIII i XIX wieku przekształcono wiele sal, a na miejscu skrzydła południowego i fosy wzniesiono oranżerię i symetrycznie rozplanowany podjazd. Około połowy XIX wieku również z inicjatywy Doroty Talleyrand Oskar Teichert zaprojektował rozległe ogrody przy pałacu.

Zamek znajdował się w rękach Talleyrandów do 1935 roku, kiedy książę Bosan II musiał opuścić Żagań. Opuszczony zamek niszczał, a druga wojna światowa zniszczyła resztki wyposażenia. Obecnie rezydencja jest odbudowana i mieści placówki kulturalne.