Zamek w Będzinie

adania archeologiczne prowadzone w 1991 roku wykazały, że pierwsze umocnienia powstały na obecnej Górze Zamkowej nad Czarną Przemszą na przełomie IX i X wieku, a był to wał i fosa. Potem gród obronny wzniósł tu Bolesław Wstydliwy, który po podziale dzielnicowym objął władzę nad dzielnicą krakowską i chciał umocnić swoją pozycję przez panowanie nad ważnym szlakiem handlowym z Krakowa do Wrocławia. Prawdopodobnie jeszcze w XIII wieku powstał pierwszy element murowany w dotychczas drewnianym grodzie - okrągły stołp u podstawy kwadratowy.

Murowany zamek powstał za czasów Kazimierza Wielkiego. Warunki obronne terenu zostały bardzo dobrze wykorzystane przez budowniczych, którzy przekopaniem suchej fosy dodatkowo wzmocnili dojście do zamku od wschodu. Dom mieszkalny był przystosowany do obrony, 

Widok od południowego-zachodu, fot. ZeroJeden, VII 2000

ale spełniał też funkcje baszty. Wcześniejsza okrągła wieża znalazła się w północno-zachodnim narożniku zabudowań, a całość otoczona była podwójnym systemem murów.

Początkowo niewielka osada przygrodowa zaczęła się rozwijać w miasto, które Kazimierz Wielki razem z zamkiem i kościołem otoczył murami.

Według legendy Kazimierz Wielki przybywając w to miejsce powiedział: "Tu będziem odpoczywali", stąd ma się wywodzić nazwa miasta Będzin, a pobliska Czeladź według tej legendy była miejscem gdzie zatrzymała się królewska świta.

W średniowieczu Będzin był bardzo ważnym ogniwem linii obronnej na granicy z Czechami. Wysunięty przed linię "Orlich Gniazd" przyjmował pierwsze ataki zapuszczających się w te strony z wyprawami wojennymi książąt śląskich.

W 1589 roku podpisano w zamku pakta będzińskie, w których wzięty do niewoli austriacki arcyksiążę Maksymilian zrzekł się praw do polskiego tronu. W 1683 roku przebywał na zamku będzińskim podążający na odsiecz Wiedniowi król Jan III Sobieski. Później zamek stopniowo podupadł i dopiero w 1834 roku podjęto próby przywrócenia 

Zamek w Będzinie na widokówce z 1930 roku

mu dawnej świetności. Projekt odbudowy przygotował Franciszek Maria Lanci. W planach było utworzenie w zamku szkoły górniczej dla potrzeb rozwijających się w okolicy kopalń węgla kamiennego.

Po zniszczeniach z okresu drugiej wojny światowej w pełni odremontowano zniszczone mury i obecnie zamek prężnie działa jako ośrodek kulturalny organizując wystawy i imprezy.