Zamek w Kazimierzu Dolnym

sada Kazimierz została założona w początkach XIII wieku, niedługo potem mieściła się tu komora celna, której ochronę początkowo zapewniała cylindryczna wieża wzniesiona na jednym ze wzniesień prawdopodobnie przez Władysława Łokietka. Wieża ma około 20 metrów wysokości i 10 metrów średnicy. W latach czterdziestych XIV wieku król Kazimierz Wielki wzniósł w niższej partii wzgórza, niespełna 200 metrów od wieży drugi człon zamku. Początkowo budowla ograniczała się do obwodu murów otaczających wieloboczny dziedziniec, wjazd prowadził od strony cylindrycznej wieży, od północnego-wschodu. Prawdopodobnie jeszcze w XIV wieku w połowie północno-zachodniego odcinka murów wzniesiono wysuniętą na zewnątrz kwadratową basztę o pięciu kondygnacjach. Zamek w późniejszych czasach stał się starostwem niegrodowym w rękach templariuszy.

W XV wieku kolejna rozbudowa wzbogaciła założenie o trzykondygnacjowe skrzydło mieszkalne dostawione do muru obwodowego w zachodnim narożniku dziedzińca. W końcu XV wieku między skrzydłem mieszkalnym a basztą wzniesiono drugie skrzydło, parterowe, a cypel z zamkiem odcięto od reszty wzgórza suchą fosą. Zatroszczono się również wtedy o zaopatrzenie zamku w wodę drążąc na dziedzińcu studnię.

W 1509 roku starostami na zamku zostali Firlejowie, którzy nadbudowali parterowe skrzydło, a wszystkie zabudowania zwieńczyli attyką, 

Widok od południa, fot. ZeroJeden, VI 2003

za ich też czasów zamek uzyskał wystrój renesansowy. Władali tu do roku 1644, późniejsze losy zamku wiążą się głównie z uszkodzeniami z okresu wojen ze Szwedami. W latach 1655-1657 i 1707-1714 warownia ucierpiała znacznie, a w 1774 roku była już opuszczona i zaniedbana chyliła się ku całkowitej ruinie.

Obecnie zamek zabezpieczony jako trwała ruina stanowi razem z zabytkowym miasteczkiem dużą atrakcję turystyczną.