Zamek w Nowym Mieście Lubawskim

amek w Nowym Mieście Lubawskim wzniesiony został przy brodzie nad Drwęcą w 1320 roku. Był otoczony fosą, co widać na przekazie ikonograficznym z XVII wieku. W 1325 roku podzamkowa osada otrzymała prawa miejskie. Dokładnej lokalizacji zamku dotychczas nie ustalono, prawdopodobnie znajdował się w narożniku wschodnim (przy wzniesionym w 1330 roku kościele), albo w południowo-wschodnim, za tą lokalizacją opowiada się Leszek Kajzer.

W zamku do 1343 roku miał siedzibę wójt krzyżacki, który później przeniósł się do Bratiana. Zdegradowany zamek w XV wieku przebudowano na młyn wodny.

W 1455 roku mieszczanie opowiedzieli się za Zakonem, w związku z czym zamkowa załoga krzyżacka mogła zająć się oblężeniem przejętego przez Związek Pruski zamku w Lubawie. Po II pokoju toruńskim Nowe Miasto znalazło się w granicach Królestwa Polskiego. W 1621 roku zamek pełnił funkcję więzienia.

W 1625 roku w mieście kwaterowały wojska Andrzeja Lisowskiego, żołnierze splądrowali i zniszczyli miasto, przy czym musiał ucierpieć wtedy także zamek. Koniec jego istnienia przypada na wojny ze Szwedami. Miasto długo się broniło, a po jego zdobyciu Szwedzi zamek zniszczyli.

Po I rozbiorze Polski miasto przeszło pod panowanie Prus, a w latach 1807-1815 znalazło się na krótko w granicach Księstwa Warszawskiego.