Zamek w Pasłęku

 miejscu gdzie obecnie stoi zamek już w X wieku znajdował się dobrze ufortyfikowany pruski gród Pasłęka. Kiedy na Pomorze przybyli Krzyżacy nie od razu udało im się zdobyć te umocnienia. W końcu jednak dokonali tego. W 1297 roku mistrz Meinhardt założył tu miasto na prawie chełmińskim, które zostało otoczone fortyfikacjami. W latach 1318-1330 na miejscu grodu został wzniesiony murowany zamek.

Zamek znajduje się na cyplu o urwistych zboczach opływanym przez rzeczkę Wąską. Założony został na planie prostokąta połączonego z miastem fortyfikacjami - w południowym murze znajdował się wjazd, do północnego został dostawiony mieszkalny budynek o wymiarach 12 x 51 metrów. Budynek ten wykonano z cegły, miał dwie kondygnacje, a jego wnętrza miały układ trójdzielny. Z zamku 

Widok z lotu ptaka od zachodu, fot. ZeroJeden, V 2013

prawdopodobnie prowadziło podziemne przejście pod rzeczką Wąską do oddalonej o trzy kilometry wsi Robity.

W 1410 roku, po bitwie grunwaldzkiej załoga krzyżacka przekazała zamek królowi Jagielle, który kierował się na Dzierzgoń i Malbork. Po nieudanym oblężeniu Malborka zamek przejął mistrz inflancki, a pokój toruński przyznał zamek Krzyżakom. W czasie wojny trzynastoletniej zamek znów znalazł się w rękach polskich, jednak nowe granice państwa zakonnego ustalone w drugim pokoju toruńskim obejmowały zamek pasłęcki. Przeniósł się tu komtur z Elbląga przyłączonego do Polski. Dobudowano wtedy skrzydło zachodnie.

W 1521 roku mieszczanie elbląscy zdobyli zamek i w rok później wysadzili w powietrze. Podczas odbudowy przez książąt pruskich Albrechta i Jerzego w latach 1543-1578 zostało wzniesione kolejne - wschodnie - skrzydło, a od północy zamek zyskał na narożach dwie cylindryczne wieże.

Na początku XIX wieku w zamku znajdował się szpital wojskowy, szkoły, kaplica ewangelicka oraz składy. Podczas drugiej wojny światowej został spalony, obecnie jednak jest całkowicie odbudowany.