Zamek w Radzyniu Chełmińskim

ierwotny zamek jako drewniany został zbudowany około 1234 roku przez Hermana von Balka mistrza krajowego. Od czasu powstania zamek był siedzibą konwentu. W latach 1251-52 jest wzmiankowany pierwszy komtur zamkowy Hartwich. Przebudowę zamku z drewnianego na murowany rozpoczęto z początkiem XIV wieku i objęła ona etap od 1305 roku do 1330 roku.

W dniu 23.IX.1410 roku zamek został zdobyty i zniszczony przez powracające spod Malborka wojsko polskie. Władysław Jagiełło obsadził w nim polsko-czeską załogę, a pierwszym dowódcą został Jaśko Sokół z Lamberku w Czechach. Po opuszczeniu zajętych terenów przez króla Krzyżacy szybko odzyskiwali kolejne zamki. Wybuch wojny 13-letniej spowodował zajęcie zamku przez wojska Związku Pruskiego.

Od 1466 ( II Pokój Toruński ) do 1772 roku zamek był siedzibą 

fot. ZeroJeden, IV 2005

starostów królewskich. W 1481 roku nastąpiła odbudowa radzyńskiego zamku. Wiek XVII przyniósł wojny szwedzkie, które obróciły wiele polskich zamków w perzynę dotyczyło to także Radzynia. Po 1772 roku zamek uległ częściowej rozbiórce a z uzyskanej cegły zostały wzniesione w mieście domy i ratusz. W 1837 roku wstrzymano prace rozbiórkowe.

W 1839 roku na zamku przeprowadzono pierwsze prace zabezpieczające. Zamek w Radzyniu usytuowany jest na przesmyku dwóch jezior. Został zbudowany z cegły na planie kwadratu. Składał się z czterech dwupiętrowych skrzydeł połączonych ze sobą na rogach czterema basztami o wysokości 36 metrów, na dziedzińcu znajdowała się studnia. W zachodnim skrzydle z wyjściem na fosę umieszczona była wieża ustępowa (dansker). W północno-zachodniej części dziedzińca znajdowała się ośmioboczna wieża sygnalizacyjno-obronna. Wjazd do zamku głównego prowadził przez zwodzony most i bramę w skrzydle południowym poprzedzony dwoma przedzamczami.

Do naszych czasów zachowały się potężne ruiny zamku częściowo zrekonstruowane i zabezpieczone jako trwała ruina.