Zamek w Toszku

ród w Toszku powstał prawdopodobnie w X wieku. W XII wieku utworzono tu kasztelanię, co poświadczają wzmianki z 1222 roku i późniejsze wymieniające trzech kasztelanów: Jakuba, Jaksę i Zwigora. Murowany zamek powstał na przełomie XIV i XV wieku, kiedy wzniesiono mury obwodowe otaczając nieregularnie dość znaczny obszar plateau wzgórza. Od północy i zachodu biegły prostopadłe do siebie odcinki muru, a od południa i wschodu dziedziniec zamknięty był murem biegnącym po łuku. Wjazd prowadził od wschodu, gdzie przekopana była fosa a nad nią przerzucony most. Brama umieszczona została w wysuniętym znacznie w stronę fosy przedbramiu. Pozostałe zabudowania były wtedy prawdopodobnie drewniane. Zamek przez pewien czas był siedzibą książąt piastowskich z linii opolskiej, którzy rządzili stąd udzielnym księstwem.

W czasie najazdu husytów zamek został uszkodzony w 1429 roku, ale remontu doczekał się dopiero w drugiej połowie XV wieku, kiedy należał do księcia oświęcimskiego Przemysława. W XVI wieku był własnością Habsburgów a potem Redernów. W 1570 roku wybuchł na zamku pożar, który znacznie zniszczył zabudowania. Redernowie podjęli się rozbudowy założenia w stylu renesansowym. Powstał wtedy sąsiadujący z wjazdem bramnym od południa dom mieszkalny z dwiema cylindrycznymi basztami. W miejscu dawnego wjazdu wzniesiono nowy budynek z sienią wjazdową. Wjazd dodatkowo 

fot. ZeroJeden, V 2005

umocniono niewielkim podzamczem otoczonym murem z czterema bastejami - dwoma na narożach i dwoma przy nowej bramie wjazdowej.

Kiedy w XVII wieku Toszek przeszedł w posiadanie rodziny Colonnów rozbudowali oni w latach 1650-1666 rezydencję Redernów. Od zewnątrz dostawili oni do murów zamkowych od zachodu budynek mieszkalny, a od południa stajnie zamkowe. Nowy budynek na narożach od strony dziedzińca posiadał kwadratowe czterokondygnacjowe wieże, z których jedna przetrwała do dziś. Również do budynku bramnego dostawiono dwie wieże. Do jednej z bastei przy wjeździe na podzamcze został dobudowany niewielki budynek mieszczący odtąd mieszkanie burgrabiego.

Kiedy w 1811 roku zabudowania strawił pożar zamek został całkowicie opuszczony, a właściciele przenieśli się do "dworu dolnego". Przez ponad 100 lat pozostałości po zamku niszczały, w 1927 roku pierwsze badania architektoniczne podjął Bodo von Ebhardt, jednak dopiero po drugiej wojnie światowej w latach 1956-1963 część budynków odremontowano, a pozostałe mury zabezpieczono jako trwałą ruinę.

W zamku mieszczą 

Południowy odcinek muru obwodowego od strony dziedzińca, fot. ZeroJeden, V 2009

się obecnie placówki kulturalne.