Zamek w Tarnowcu

a południe od zespołu staromiejskiego Tarnowa na wzgórzu św. Marcina znajdują się ruiny zamku Tarnowskich. Pierwsze założenie obronne w tym miejscu rozpoczął budować w 1329 roku Spycimir Leliwita z Melsztyna. Kaplica zamkowa została poświęcona w 1331 roku a budowa całości zakończona była na pewno przed 1341 rokiem, z tego roku właśnie pochodzą pierwsze dokumenty podpisane na zamku.

Gotycki zamek miał plan owalny i posiadał cylindryczną wieżę. Z trzech stron dostępu do murów broniły strome zbocza, a od południa zabezpieczono dostęp fosą.

Za czasów kiedy na zamku panował hetman wielki koronny Jan Tarnowski został przebudowany na renesansową rezydencję. Gotycki zamek oprócz wieży posiadał dom mieszkalny oraz niewielką zabudowę wzdłuż murów. Jan Tarnowski przekształcił dom mieszkalny w pałac 

Dawny wjazd na zamek, fot. ZeroJeden, III 2002

oraz dobudował na południowo-wschodnim zboczu góry ceglany bastion zwany arsenałem. Założenie tej budowli jest do dziś bardzo dobrze widoczne - był to nieregularny czworobok nakryty sklepieniami opartymi na dwóch filarach. W ścianach posiada szczelinowe strzelnice a w ścianie północnej niewielki loszek ze schodami.

W 1567 roku po śmierci Krzysztofa Tarnowskiego zamek objęli książęta Ostrogscy, potem ród Zasławskich, Zamoyskich. Po nich ostatnimi właścicielami zostali Sanguszkowie. Za ich panowania zamek w 1690 roku został częściowo opuszczony i zaniedbany, a w 1724 roku opuszczony ostatecznie. Do końca tego wieku stopniowo był rozbierany na budulec do kościoła i pałacu w Gumniskach. W 1848 roku na resztkach zespołu obronnego usypano kopiec poświęcony ofiarom 1846 roku.

W sześćdziesiątych latach naszego wieku po rozebraniu kopca zabezpieczono odsłonięte mury jako trwałą ruinę. Obecnie trwają prace nad uporządkowaniem terenu.