Zamek w Żarnowcu

Żarnowiec otrzymał prawa miejskie od Kazimierza Wielkiego w XIV wieku. Król ten wzniósł w nowopowstałym mieście murowany zamek.

Jan z Czarnkowa nie wspomina o żarnowieckim obiekcie na liście wzniesionych przez Kazimierza Wielkiego zamków. Jan Długosz pisze natomiast, że: "Wspomniana przeto królowa Polski Adelajda, która była strzeżona jak jaka wygnanka w zbudowanym przez króla Kazimierza z bardzo pięknej, wypalonej cegły zamku w Żarnowcu". Zamek został zniszczony w 1524 roku w czasie wielkiego pożaru 

fot. ZeroJeden, II 2024

miasta. Wtedy należał on do starosty żarnowieckiego Andrzeja Gnoińskiego. W połowie XVII wieku zamek wraz z miastem został zniszczony przez najazd szwedzki.

Relikty założenia ulokowane są na lewym brzegu Pilicy, na północny zachód od rynku w Żarnowcu. Dziś jeszcze widoczne są częściowo zarysy fosy.

Prowadzone w 1994 roku wykopaliska archeologiczne wykazały istnienie murowanych reliktów. Odsłonięto m.in. basztę narożną, którą wiąże się z najstarszą fazą zamku XIV-XV wiecznego.